نور مخفی چیست؟

نور مخفی، تکنیکی جذاب که قرار است در این مقاله به طور کامل شرح دهم.

هشدار: این مقاله ممکن است دیدگاه شما را نسبت به نور مخفی تغییر دهد، مراقب باشید!!

نور مخفی چیست؟

نور مخفی یک تکنیک متفاوتی در دنیای نورپردازی به حساب می آید.

در تکنیک نور مخفی یا cove light منبع نور از دید مستقیم ناظر خارج می شود، به همین دلیل به آن نور مخفی می گوییم.

در نورپردازی برای خلق هر تکنیک نیاز به منبع نور داریم.

در تکنیک cove light معمولا از استریپ لایت، strip light، به عنوان منبع نور استفاده می شود که در بازار به آن ریسه، ریسه ال ای دی، ریسه شلنگی، ریسه نواری یا ریسه نور مخفی می گویند.

نکته: بهتر است از عبارت استریپ لایت برای بیان منبع نور تکنیک COVE LIGHT استفاده کنیم اما در این مقاله به علت مانوس تر بودن عبارت ریسه ال ای دی، از آن استفاده شده است.

با تکنیک cove light می توان لایه های نور مختلفی را خلق کرد. لایه هایی مثل نور عمومی، نور تاکیدی، نور وظیفه ای و حتی نور تزیینی.

ابزار نورمخفی

به دلیل انعطاف پذیری بالا، پرکاربردترین ابزار نور مخفی، استریپ لایت یا ریسه ال ای دی است.

ریسه ال ای دی در واقع از یک نوار باریک انعطاف پذیر به همراه تعدادی چیپ ال ای دی و سایر قطعات الکترونیکی تشکیل شده است.

چیپ های ال ای دی استفاده شده در ریسه ال ای دی معمولا از خانواده SMD ها هستند اما ریسه ال ای دی COB نیز به تازگی تولید و روانه بازار شده است.

ریسه ال ای دی بسته به نوع کاربرد می تواند دارای غلاف سیلیکونی برای افزایش حفاظت نفوذ باشد یا می تواند بدون غلاف سیلیکونی باشد.

ریسه ال ای دی که به غلاف سیلیکونی مجهز است می تواند برای محیط هایی که احتمال نفوذ گرد و غبار و آب  وجود دارد بسیار مناسب باشد.

ریسه ال ای دی بدون غلاف سیلیکونی برای محیط های داخلی مناسب تر است.

اگر از ریسه ال ای دی دارای غلاف سیلیکونی در محیط های داخلی استفاده شود، به دلیل اینکه گردش هوا و تبادل حرارتی در این فضاها نسبت به محیط خارجی کمتر است عمر آن به شدت کاهش می یابد، زیرا منابع ال ای دی، منابعی سرما دوست هستند.

 

ال ای دی شاخه ای یا RIGGIDBAR LED  یک ابزار نور مخفی دیگری است که کاربرد کمتری نسبت به ریسه ال ای دی دارد.

ال ای دی شاخه ای در واقع از یک برد آلومینیومی که بر روی آن چیپ های ال ای دی نقش بسته اند، شکل گرفته است.

بهتر است ال ای دی شاخه ای در یک ریل آلومینیومی قرار گیرد. قرار گرفتن ال ای دی شاخه ای درون ریل آلومینیومی 4 مزیت دارد:

1. دفع بهتر حرارت از ال ای دی شاخه ای به دلیل افزایش سطح تماس با هوا
2. یکنواختی نور ایجاد شده بر روی سطح مورد نظر
3. قابلیت نصب دیفیوزر مناسب بر روی ریل
4. امکان نصب و مهار حرفه ای تر ریل با بست مناسب

نور مخفی چه رنگی خوبه؟

جواب این سوال که “نور مخفی چه رنگی خوبه” را به صورت تحلیلی تشریح می کنم.

قبل از وارد شدن به بحث رنگ و نتیجه گیری راجع به ارجح بودن کدام رنگ، ذکر این نکات الزامی است:

1. در نورپردازی معماری، از نور سفید استفاده می شود که از دمای رنگ نور 2700 تا 6500 کلوین محدوده آن می باشد.
2. استفاده از کلمه رنگ نور صحیح نیست، منظورمان را در مورد نور سفید باید با عبارت دمای رنگ نور بیان کنیم و برای نورهای رنگی، کلمه طیف، مناسب تر است.
3. برای نمایش صحیح رنگ ها باید از نور سفید با شاخص نمود رنگ بالا، استفاده کرد.

 

نور مخفی قرمز:

استفاده از ریسه ال ای دی با طیف قرمز، سبب افزایش ضربان قلب،ایجاد هیجان و القای حس گرمی خواهد شد.

همانطور که همه ما می دانیم، از طیف قرمز، برای اعلام خطر و هشدار استفاده می شود و دیدن طیف قرمز، اثری مهیج به همراه القای حس خطر را برای مخاطب به همراه دارد.

نور مخفی قرمز نیز از این قائده مستثنی نیست.

استفاده صحیح و به جا از نور مخفی قرمز، بسته به نوع کاربری ساختمان و ایده و کانسپت معماری می تواند بسیار تاثیرگذار باشد به نحوی که انگیزه و هدف طراح معماری را به آسانی برآورده می سازد.

استفاده از نور مخفی قرمز برای مکانهایی مثل مراکز بازی و سرگرمی مانند اتاق فرار، اتاق گیم و … مناسب است به طوری که می تواند حس خطر و هیجان مورد نظر را در مخاطب ایجاد کند و مخاطب از بودن در آن فضا لذت ببرد.

نکته بسیار ضروری این است که استفاده از نور مخفی قرمز در نورپردازی منزل مسکونی، اصلا توصیه نمی گردد؛

زیرا علاوه بر اینکه بر درک معماری محیط تاثیر گذار می باشد، می تواند اثرات روانی نامطلوبی بر ساکنان آن ساختمان بگذارد.

نور مخفی زرد:

طیف زرد از ترکیب دو طیف قرمز و سبز به وجود می آید.

ریسه ال ای دی با طیف زرد می تواند سبب افزایش تنش و بروز عصبانیت در افراد شود. نور مخفی زرد نیز دقیقا همین اثر را دارد.

ذکر این نکته الزامی است که نور مخفی زرد را با نور مخفی سفید گرم ( در بازار، آفتابی) اشتباه نگیرید!!

وقتی از نور مخفی زرد صحبت می کنیم دقیقا طول موج های محدوده  570 تا 590 نانومتر مورد نظر است.

طیف های این ناحیه از نور مرئی می توانند در مخاطب حس زود رنجی و تنش عصبی را برانگیزند.

استفاده از استریپ لایت با طیف زرد، در  نورپردازی منزل مسکونی اصلا توصیه نمی گردد!!

نور مخفی آبی:

طیف آبی در محدوده 450 تا 495 نانومتر قرار دارد.

ریسه ال ای دی با طیف آبی به دلیل اثر روانی خود، سبب القای حس سردی می شود.

از نور مخفی آبی زمانی استفاده می شود که هدف و کانسپت معماری، القای حس سردی است.

طیف آبی به دلیل اینکه می تواند بر ساعت بیولوژیک بدن اثر بگذارد، در مکانهایی که افراد نیاز به استراحت دارند، نباید استفاده شود.

در مکانهایی مثل منزل مسکونی و مخصوصا اتاق خواب، از نور مخفی آبی استفاده نکنید!!

نور مخفی آبی به دلیل اینکه در شب چشم را به شدت تحریک می کند، می تواند در محل هایی مثل بعضی از ویترین های بستنی فروشی و نوشیدنی های سرد استفاده شود که هم حس سردی را القا کند و هم چشم مخاطب را به سمت ویترین بکشاند!!

طیف آبی را فقط برای لایه تزیینی استفاده کنید، نه لایه تاکیدی.

نور مخفی سبز:

بر خلاف طیف های قرمز و زرد که مهیج و تحریک کننده هستند، طیف سبز می تواند اثری آرامش بخش داشته باشد.

در بناهایی مثل مساجد که القای حس آرامش و پاکی مدنظر است، استفاده مناسب و به جا از این طیف می تواند کمک کننده باشد.

استفاده از نور مخفی سبز در مکان های مذهبی مسلمانان با رعایت نکات و ضوابط خاصی بلامانع است، زیرا پیش زمینه ذهنی مسلمانان، طیف سبز را در این موارد پذیرفته است.

نور مخفی سبز به دلیل اینکه منبع نور را از دید ناظر پنهان می کند در القای حس آرامش می تواند اثر بهتری داشته باشد.

استفاده از نور مخفی سبز برای منزل مسکونی و مخصوصا مکانهایی که دیده شدن صحیح رنگ ها اهمیت دارد، به هیچ وجه توصیه نمی گردد، زیرا بر روی چگونه دیده شدن رنگ ها اثر سوء خواهد گذاشت.

نور مخفی بنفش:

طیف بنفش از ترکیب دو طیف قرمز و آبی به دست می آ ید، پس می تواند تاثیر هر دو طیف را توأمان داشته باشد.

وقتی از طیف بنفش صحبت می کنیم، منظور بازه 380 تا 450 نانومتر است.

نور مخفی بنفش در صورتی که به درستی استفاده شود می تواند باعث القای حس خلاقیت شود و همچنین از نظر روانی تجمل گرایی و اشرافیت را به نمایش بگذارد.

نور مخفی بنفش را در منازل مسکونی به کار نبرید!!

نور مخفی بنفش در مکانهایی مثل مراکز بازی و سرگرمی، فروشگاه های اجناس فاخر و لوکس در صورتی که به درستی در نظر گرفته شود، تاثیر مثبت داشته باشد.

ضمنا طیف های رنگی برای لایه تزیینی مناسب هستند نه لایه تاکیدی.

 

نور مخفی ساختمان مسکونی:

در این قسمت به بررسی ویژگی های تکنیک cove light برای هر قسمت از منزل مسکونی می پردازم.

• نور مخفی اتاق خواب:

از تکنیک cove light می توان برای تامین نور عمومی، تاکیدی، تزیینی و حتی وظیفه ای در اتاق خواب بهره برد.

تامین نور عمومی اتاق خواب با تکنیک cove light این مزیت را دارد که منبع نور دیده نشود و در نتیجه آسایش بصری در اتاق خواب افزایش یابد.

ذکر این نکته ضروری است که تامین نور عمومی اتاق خواب با این تکنیک، دارای نکات زیادی است که یکی از آن نکات این است که دمای رنگ نور در محدوده 2700 تا 3500 کلوین باشد.

• نور مخفی پذیرایی:

در پذیرایی می توان از تکنیک cove light به طرق مختلف استفاده کرد. نور مخفی سقف پذیرایی می تواند ایده مناسبی برای تامین نور عمومی فضا باشد.

نور مخفی شلف زیر تلویزیون می تواند به متفاوت بودن فضا کمک کند.

نور مخفی پذیرایی می تواند بر اشیا و المانهای دکوراتیو فضا تاکید داشته باشد و لایه نور تاکیدی را برای ما خلق کند.

کافی است اصول خلق تکنیک cove light را بدانید تا بتوانید از آن به طور اصولی و اثر بخش استفاده کنید.

• نور مخفی آشپزخانه:

در آشپزخانه cove light می تواند نور وظیفه ای روی کابینت را نیز، فراهم کند.

نور مخفی کابینت می تواند سبب تامین نور مورد نیاز برای انجام صحیح کارها شود به طوری که سایه های ایجاد شده توسط نور عمومی را نیز از بین ببرد.

برای در نظر گرفتن تکنیک  cove light برای کابینت، علیرغم اینکه این موضوع را باید در هنگام طراحی نورپردازی منزل مسکونی لحاظ کنید، باید آن را در هنگام طراحی و ساخت کابینت نیز در نظر بگیرید.

• نور مخفی حمام:

استفاده از ایده خلاقانه نور مخفی در حمام می تواند به خلق فضایی متفاوت کمک کند.

اگر به دنبال طراحی حمامی با اتمسفر متفاوت هستید از تکنیک cove light در حمام استفاده کنید!!

شرط حیاتی و بسیار واجب این است که ریسه ال ای دی به کار رفته در حمام باید دارای حفاظت نفوذ مناسب بوده و حسب زون حمام، حتی المقدور از منابع تغذیه با ولتاژ ایمن(SELV) برای تغذیه آنها استفاده گردد.

عدم رعایت این نکته می تواند سبب برق گرفتگی شود.

• نور مخفی دستشویی:

توالت و دستشویی های امروزی صرفا محلی برای اجابت مزاج نیستند.

این فضاها با طراحی منحصر به فرد به مکانی متفاوت تبدیل شده اند که می تواند بسیار چشم نواز و دلنشین باشد!!

در صورتی که قصد استفاده از تکنیک cove light را در توالت و دستشویی دارید، علیرغم رعایت نکات و اصول خاص آن، به تصاویر ذیل جهت نقش بستن ایده های منحصر به فرد در ذهن، توجه کنید.

قیمت نور مخفی:

همانند هر پدیده دیگر، ارائه قیمت قطعی، به نکات متعددی بستگی دارد.

شرط کیفیت تجهیز و کیفیت اجرا نیز در قیمت نهایی هر پدیده، تاثیر ویژه ای خواهد داشت.

قیمت تکنیک cove light به چند پارامتر بستگی دارد:

1. مشخصات ریسه ال ای دی: مشخصاتی از قبیل برند، سطح ولتاژ، تراکم چیپ های ال ای دی، برند چیپ های ال ای دی و…
2. تجهیزات جانبی: تجهیزاتی از قبیل یکسو ساز، منبع تغذیه، بست ها، کانکتورها، ریل ها و …
3. اجرا: قیمت نصب متناسب با سختی کار و ارتفاع و نوع نصب متغیر است.

نتیجه گیری:

آنچه از این مقاله به عنوان نتیجه تقدیم شما می کنم این است که:

1. از استریپ لایت های رنگی به هیچ عنوان در منازل مسکونی استفاده نکنید. به جای آن از استریپ لایت هایی با دمای رنگ نور تا 4000 کلوین در منازل مسکونی استفاده نمایید.
2. از استریپ لایت های رنگی با دانستن تاثیرات روانی و فیزیولوژیکی آن در فضاهای خاص به صورت کاملا علمی و اصولی استفاده کنید.
3. می توانید از استریپ لایت هایی با قابلیت تنظیم شدن شار نوری آنها ( دیمیببل) برای کمک به سناریوی نورپردازی فضا بهره ببرید.
4. cove light فقط یکی از تکنیک های نورپردازی است. با یادگیری سایر تکنیک های نورپردازی، پروژه خود را اصولی و متمایز نورپردازی کنید.
5. ریسه ال ای دی، نور مخفی نیست!!

 

نویسنده : سعید صادقیان

 

ممنون که این مقاله را مطالعه نمودید! به پاس قدر دانی از شما، هر گونه سوالی راجع به این مقاله را در زیر عنوان کنید تا نهایتا پس از یک روز پاسخ دهیم