دمای رنگ نور یا COLOR TEMEPRATURE که به اختصار CT گفته می شود بیانگر رنگ نور خروجی از منبع نور بوده که به نحوی میزان سردی یا گرمی نور را مشخص می کند.
واحد اندازه گیری آن کلوین است و این پارامتر باید توسط سازنده(معمولا بدین صورت: CT=2700K) بر روی محصول قید شود.
گرمی و سردی رنگ نور
هر چه عدد دمای رنگ نور بزرگتر باشد رنگ نور به رنگ های سرد نزدیک می شود و هر چه این عدد کوچکتر شود رنگ نور به رنگ های گرم نزدیک خواهد شد.
برای درک بهتر یک قطعه فلزی را در نظر بگیرید، وقتی به این قطعه فلزی حرارت بدهیم در ابتدا به رنگ قرمز در آمده و هر چه گرمتر می شود رنگ آن به تدریج نارنجی، زرد، سفید، آبی و در نهایت بنفش خواهد شد لذا با افزایش دمای رنگ نور، رنگ خروجی منبع نور نیز سردتر می شود.
جسم سیاه ایده آل
دمای رنگ نور یک منبع نور بر حسب دمای مطلق یک تابشگر جسم سیاه ایده آل بیان می شود و واحد آن کلوین است.
جسم سیاه در فیزیک به عنوان جسمی ایده آل ( که اصلا وجود خارجی ندارد و فقط تئوری است ) در نظر گرفته می شود که تمام تابش ها و طول موج ها را جذب می کند و متناسب با دمای خود شروع به تابش می نماید.
شار تشعشع یافته از جسم سیاه ممکن است در محدوده مادون قرمز، محدوده مرئی، محدوده ماوراء بنفش و یا هر سه این بازه ها باشد.
اصطلاح جسم سیاه را فقط برای شناخت بهتر مفهوم دمای رنگ نور بیان کرده ایم که بدانید ریشه دمای رنگ نور از کجاست و لزومی بر دانستن جزییات بیشتر از آن نیست!
اصطلاحی ساده تر
از آنجایی که اصطلاح دمای رنگ نور ممکن است برای بیشتر مردم ناآشنا باشد، استاندارد EN12464-1 سه محدوده برای بیان ساده تر رنگ نور سفید ( که بیشترین استفاده را دارد ) بیان کرده است که بدین شرح است:
- زیر 3300 کلوین : سفید گرم یا WARM WHITE (به اختصار WW نوشته می شود)
- بین 3300 تا 5300 کلوین: سفید خنثی یا NEUTRAL WHITE ( به اختصار NW نوشته می شود)
- بالای 5300 کلوین: سفید سرد یا COOL WHITE ( به اختصار CW نوشته می شود)
اشتباهی همه گیر
در بازار و در بین مردم دمای رنگ نور با عبارات و اصطلاحاتی نادرست به کار برده می شود. گاهی رنگ نور سفید گرم را آفتابی یا سفید سرد را مهتابی می گویند.
البته شما که این مقاله را مطالعه می کنید فهمیده اید که بهتر است این اصطلاحات نا صحیح را به کار نبرید و با بیان عدد دمای رنگ نور، اصطلاح درست را بیان کنید !!
دمای رنگ نور یا…
بیان این نکته ضروری است که اصطلاح دمای رنگ نور برای منابع نوری به کار می رود که دمای واقعی کارکرد آن با دمای رنگ نور آن برابر باشد، به مثال زیر توجه کنید:
یک لامپ رشته ای تنگستنی را در نظر بگیرید، دمای رنگ نور آن حدود 2800 کلوین (2527 درجه سانتی گراد) می باشد و دمای واقعی رشته تنگستن آن هم دقیقا همین مقدار است حال آیا وقتی گفته می شود دمای رنگ نور یک لامپ LED، مثلا 6500 کلوین است آیا واقعا دمای یک چیپ LED به 6500 کلوین (6227 درجه سانتی گراد) می رسد؟
جواب این سوال را در مقاله دمای رنگ مرتبط خواهید گرفت
انتخاب دمای رنگ نور
انتخاب دمای رنگ نور مناسب موضوعی است که همیشه طراحان نور با آن رو به رو هستند و این موضوع به میزان شدت روشنایی مورد نیاز،رنگ های استفاده شده برای فضا و مبلمان و حتی مسائل جغرافیایی مثل آب و هوا و فرهنگ نیز بستگی خواهد داشت!!!
بله حتی به فرهنگ و منطقه جغرافیایی!! به طوری که معمولا افراد ساکن در شهرهای گرمسیر رنگ نورهای سردتر و افراد ساکن در شهرهای سردسیر رنگ نورهای گرمتر را ترجیح می دهند.
اما یک فیزیکدان هلندی به نام آندرس کرایهف بر اساس دادهای روانشناختی خود یک منحنی ترسیم کرد که نشان می دهد که میزان احساس آسایش و لذت از یک فضا با سطح شدت روشنایی و دمای رنگ نور در تعامل است که با صورت منحنی زیر نمایش داده شده است:
به عنوان مثال طبق این منحنی ، برای اکثر فضاهای داخلی دمای رنگ بالای 4000 کلوین مناسب نیست.
لازم به ذکر است انتخاب دمای رنگ نور نامناسب تاثیر نامطلوبی بر سلامتی انسان دارد به طوری که با سردرد های پیاپی شروع شده، با اختلال حواس و خواب ادامه یافته و با نقص سیستم ایمنی بدن و بیماری های مختلف از جمله سرطان خاتمه می یابد.
در آخر توصیه می کنم حتما مقاله دمای رنگ نور مرتبط را بخوانید تا با این مبحث به طور کامل آشنا شوید.
نویسنده: سعید صادقیان
ممنون که این مقاله را مطالعه نمودید! به پاس قدر دانی از شما، هر گونه سوالی راجع به این مقاله را در زیر عنوان کنید تا نهایتا پس از یک روز پاسخ دهیم
