نورپردازی استخر روباز و سرپوشیده از نظر ایمنی و عملکرد بسیار دارای اهمیت است. در این مقاله به طور مختصر راجع به بحث نورپردازی استخر روباز و سرپوشیده صحبت خواهم کرد.
انواع استخر
بسیاری از افراد تصور می کنند که استخرها فقط به دو نوع روباز و سرپوشیده و یا زنانه و مردانه تقسیم می شوند در حالی که استخر های انسانی از نظر کاربرد و جزییات طراحی به بیش از چهارده مورد می رسند.
استخر های اقیانوسی، خانگی، عمومی، قهرمانی، تمرینی، آموزشی، کودکان، درمانی و غیره از انواع استخرهای انسانی هستند که هر کدام دارای الزامات منحصر به فردی در طراحی می باشد که خارج از ظرفیت این مقاله است.
در این مقاله بیشتر بر روی نکات طراحی نورپردازی استخر روباز و سرپوشیده خانگی می پردازم.
انواع استخر خانگی
استخرهای خانگی از نظر موقعیتشان نسبت به سطح زمین به دو دسته رو زمینی ( روکار) و زیر زمینی (توکار) تقسیم بندی می شوند.
مهم ترین معیاری که تعیین می کند که یک استخر روکار باشد یا توکار، جواب آزمایش مکانیک خاک منطقه است.
در مناطقی که خاک خورنده و اسیدی وجود دارد ( مثل خوزستان، گیلان و …) و یا سطح آبهای زیر زمینی بالا باشد و یا منطقه سنگلاخی ست، در این حالت بهترین گزینه، استخر رو زمینی یا روکار است.
استخرهای رو زمینی معمولا ارزانتر از استخرهای زیر زمینی تمام می شوند و نورپردازی استخر رو زمینی معمولا راحت تر است.
انواع سازه استخر خانگی
استخر های خانگی از نظر جنس سازه آن به چهار دسته تقسیم می شوند:
- استخرهای بتنی
- استخرهای آب بندی شده با وینیل
- استخرهای فلزی و فایبر گلس
- استخرهای چوبی
استخرهای زیر زمینی معمولا از جنس بتن هستند و استخرهای روزمینی بیشتر از فایبرگلس ساخته می شوند.
استخرهای زیر زمینی یا توکار بتنی، بیشترین سهم را در بین انواع استخر خانگی به خود اختصاص می دهند.
مراحل ساخت استخر خانگی
همانطور که گفته شد، استخر خانگی زیر زمینی بتنی، بیشترین گستردگی را در بین سایر استخرهای خانگی به خود اختصاص می دهد.
پس از تعیین محل استخر توسط طراح، مراحل ذیل انجام می گردد:
- آزمایش مکانیک خاک محل برای اطمینان از وجود شرایط ساخت استخر زیر زمینی
- گود برداری
- آرماتور بندی
- لوله کشی ها و نصب زیر ساخت های تاسیسات مکانیکی و الکتریکی
- بتن ریزی (شاتکریت یا قالب بندی)
- پرداخت کاری سطوح داخلی و خارجی استخر
- نصب سایر وسایل تاسیسات مکانیکی و الکتریکی
- عایق کاری جداره های استخر
- کاشیکاری جداره های استخر
- نصب تجهیزات مکانیکی و الکتریکی استخر
- تنظیم و تست تاسیسات مکانیکی و الکتریکی
- تحویل استخر
مراحل گفته شده خود دارای نکات بسیار زیادی است که در ظرفیت این مقاله نیست.
منابع آلودگی آب استخر
مهم ترین عامل آلودگی آب استخر روباز، گرد و غبار، برگ درختان و سایر آلودگی های محیطی است. برای جلوگیری از آلودگی استخر های روباز ناشی از موارد یاد شده، از سرپوش های اتوماتیک بدین منظور استفاده می شود.
مهم ترین عامل آلودگی آب استخر سرپوشیده، انسان است. لوازم آرایشی، ترشحات بدن، پوست بدن و شوره سر بیشترین مواد آلود کننده آب استخر هستند که عامل انسانی دارند.
به منظور دفع آلودگی های آب دو کار عمده انجام می شود:
- تصفیه فیزیکی آب آلوده از طریق سیستم گردش آب و فیلترها
- گندزدایی آب از طریق مواد ضد عفونی کننده و گندزدا
اگر دو فعالیت فوق انجام نشود، آب استخر پس از مدت اندکی غیر قابل استفاده می شود که نیاز به تعویض آن می باشد که این کار اصالا مقرون به صرفه نیست!!!
تصفیه و گند زدایی آب استخر
از آنجایی که گندزدایی و تصفیه آب استخر امری اجتناب ناپذیر است، این گندزدایی برای سیستم نورپردازی استخر دردساز است.
موادی که برای گندزدایی و ضد عفونی کردن آب استخر استفاده می شوند، موادی اسیدی هستند که PH آب را کاهش داده و در نتیجه باعث ایجاد خاصیت خورندگی در آب استخر می شوند.
عمده ماده ای که برای ضد عفونی کردن و گندزدایی آب استخر استفاده می شود، کلر است که به صورت گاز، مایع و یا پودر در آب حل می شود.
تقسیم بندی مناطق استخر و الزامات آنها
یک استخر، از نظر الزامات الکتریکی به سه ناحیه تقسیم می شود. ناحیه صفر، ناحیه یک و ناحیه دو.
چراغ های نصب شده در ناحیه صفر و یک باید توسط منابع تغذیه SELV با حداکثر ولتاژ 12 ولت متناوب و یا حداکثر 30 ولت مستقیم روشن شوند و این منابع تغذیه باید خارج از ناحیه صفر و یک نصب شوند.
چراغ های نصب شده در ناحیه دو نیز بهتر است از منابع تغذیه SELV ذکر شده در بالا تغذیه شوند و منابع تغذیه نیز در خارج از ناحیه صفر و یک نصب گردد اما اگر تغذیه چراغ های ناحیه دو از طریق منبع تغذیه SELV ممکن نباشد، می توان با استفاده از کلید جریان باقیمانده 30 میلی آمپری و قطع خودکار تغذیه این چراغها و همچنین وصل هادی حفاظتی (سیم ارت) چراغ مذکور به شینه اتصال زمین، ایمنی را تا حد قابل قبولی تامین نمود.
نورپردازی استخر: الزامات حفاظت نفوذ چراغ ها
در جدول ذیل، الزامات حفاظت نفوذ چراغ های نصب شده در هر ناحیه ذکر شده است. نکته قابل تامل این است که اگر چراغی در ناحیه صفر استخر نصب شود (داخل کاسه استخر) و این استخر با آب تحت فشار نظافت گردد ( مثلا کارواش خانگی)، چراغ مذکور باید حتما دارای دو کد IP مجزا باشد.
چراغ فوق بایستی علاوه بر دارا بودن حفاظت نفوذ IP68 باید حفاظت نفوذ IP65 را نیز پاس نماید،؛ زیرا داشتن حفاظت نفوذ IP68 حفاظت در برابر فورانهای آب را شامل نمی گردد. این یک نکته بسیار مهم و مغفول مانده در نورپردازی استخر، باید رعایت شود.
نورپردازی استخر: نکات طلایی
اصل اول در نورپردازی استخر روباز و سرپوشیده، تامین ایمنی است. برای تامین ایمنی باید کار را اصولی و استاندارد انجام داد تا حادثه ای برای انسانی رخ ندهد.
نکات طلایی نورپردازی استخر:
- از نصب تعداد زیادی چراغ در کاسه استخر پرهیز نمایید زیرا آببندی استخر را از بین می برد.
- سعی کنید برای نورپردازی استخر سناریو داشته باشید، برای این کار با متخصص نورپردازی مشورت نمایید.
- حتی المقدور چراغ ها را بالای کاسه استخر نصب نکنید.
- از چراغهایی با تابش های نامتقارن برای تامین نور عمومی استفاده کنید.
- به بحث تعمیر و نگهداری کم هزینه و ایمن در هنگام طراحی و اجرای نورپردازی استخر، توجه ویژه نمایید.
- از چراغهایی استفاده کنید که لبه تیز و برنده نداشته باشند تا بدن افراد را زخم نکنند.
- از چراغ های مرغوب و با کیفیت استفاده نمایید.
- فیبر نوری می تواند نور را انتقال دهد بدون اینکه خطر برقگرفتگی را نیز انتقال دهد، از این نکته به درستی استفاده کنید.
نورپردازی استخر: الزامات الکتریکی
الزامات الکتریکی یک استخر استاندارد در قالب و ظرفیت این مقاله نمی گنجد زیرا موارد تخصصی زیادی را شامل می گردد.
برخی از نکات ساده و عمومی سیستم الکتریکال و نورپردازی استخر به شرح ذیل است:
- سعی شود از لوله های غیر فلزی صلب استاندارد و غیر خودسوز برای سیستم الکتریکال استخر استفاده شود.
- حداقل عمق دفن لوله های تاسیسات الکتریکال استخر، 5 سانتی متر است.
- استفاده از منابع تغذیه PELV در استخر ممنوع است.
- تابلو برق روشنایی استخر با تابلو برق سایر تاسیسات الکتریکی استخر، مجزا باشد.
- از کانکتور های استاندارد برای اتصال کابل چراغ ها به کابل تغذیه ورودی استفاده شود.
- سعی شود چراغ های ناحیه صفر، دارای بدنه پلاستیکی باشند.
- مقداری کابل اضافی در کاسه بتنی چراغ های ناحیه صفر در نظر گرفته شود تا تعمیر و نگهداری این چراغ ها به راحتی انجام شود.
- برای هر چراغ یک کابل مستقیم تا تابلو در نظر گرفته شود و از لوپ کردن تغذیه چراغها پرهیز شود.
توصیه اکید می نمایم که برای طراحی تاسیسات الکتریکی و نورپردازی استخر خود، از یک مهندس دارای صلاحیت و با تجربه استفاده نمایید تا خطرات جانی و مالی شما و افراد حاضر در استخر را تهدید نکند.
نتیجه گیری
نورپردازی استخر روباز و سرپوشیده دارای نکات فنی و تخصصی زیادی است که در این مقاله چند نکته ساده و عمومی آن بیان گردید.
خاصیت خورندگی آب استخر باعث می شود تا هزینه تعمیر و نگهداری سیستم نورپردازی استخر بالا باشد اما در صورتی که توسط یک فرد ذیصلاح و با تجربه طراحی گردد، هزینه های اولیه و جاری پروژه می تواند بسیار کاهش یابد.
به بحث ایمنی و هزینه در طراحی و اجرای سیستم نورپردازی استخر توجه ویژه نماییم.
هر چه برای ایمنی پول بدهیم، هزینه نکرده ایم بلکه سرمایه گذاری کرده ایم تا جان و مال افراد و عزیزانمان را حفظ کنیم.
نویسنده : سعید صادقیان
ممنون که این مقاله را مطالعه نمودید! به پاس قدر دانی از شما، هر گونه سوالی راجع به این مقاله را در زیر عنوان کنید تا نهایتا پس از یک روز پاسخ دهیم
