چراغ خطی چند وقتی است که مورد توجه اهالی ساختمان سازی قرار گرفته است و در اکثر موارد شیوه صحیح استفاده از آن را رعایت نمی کنند و این نکته سبب شده تا نه تنها نتیجه دلخواه را نگیرند بلکه ثمره آن… با من همراه باشید تا به طور کامل متوجه ماجرا شوید!!
چراغ خطی چیست
چراغ خطی همانطور که از اسمش پیداست چراغی است که مانند یک خط، دراز و کشیده ساخته می شود. در تکنولوژی پیشین، یعنی فلورسنت نیز چراغ های خطی وجود داشتند اما به دلیل ضعف هایی که تکنولوژی لامپ های تخلیه در گاز داشتند، مورد استقبال قرار نگرفتند.
چراغ خطی زمانی دیده شد که تکنولوژی ال ای دی به کمک آمد. عمر طولانی، شاخص نمود رنگ عالی، تنوع دمای رنگ نور، قابلیت ساخت در ابعاد سفارشی، قابلیت ساخت در اشکال منحنی و … از ویژگی های ادغام تکنولوژی ال ای دی با چراغ های خطی است.
اجزای چراغ
چراغ خطی از اجزای ذیل تشکیل می شود:
- اجزای مکانیکال
- اجزای اپتیکال
- اجزای الکتریکال
- منبع نور
اجزای مکانیکال این چراغ شامل بدنه اصلی چراغ، فریم نصب، گیره ها و فنرها و هیت سینک چراغ می شود.
اجزای اپتیکال بسته به نوع چراغ می تواند شامل لنز، رفلکتور، دیفیوزر، بافل و یا لوور باشد که در اکثر موارد دیفیوزر، نقش اصلی را بازی می کند. اجزای الکتریکال نیز شامل درایور، ترمینال و سیم و کابل می باشد.
منبع نور در این چراغ، SMD LED می باشد. این چراغ در در سه نوع توکار، روکار و آویز ساخته می شود که در ادامه به تشریح آنها می پردازم.
چراغ خطی توکار
چراغ خطی توکار یکی از پرطرفدارترین هاست. پروفیل به کار رفته در این چراغ از جنس آلومینیوم است زیرا آلومینیوم مقرون به صرفه ترین فلزی است که می تواند گرما را از چیپ های ال ای دی دورکند و همچنین سبک است.
این چراغ توکار به دلیل اینکه می تواند ظریف تر ساخته شود و بدنه چراغ در معرض دید نباشد، بیشترین طرفدار را دارد. این چراغ توکار در دو مدل با لبه و بدون لبه (Trimless) ساخته می شود که چون مدل های بدون لبه ظریفتر هستند و نیاز به فریم اولیه نصب دارند، معمولا از چراغ خطی توکار با لبه گرانتر هستند.
چراغ خطی توکار بدون لبه، کمترین تاثیر منفی را در معماری به دنبال دارد از این رو چراغی حرفه ای تر محسوب می شود. 
چراغ خطی روکار
چراغ خطی روکار، بیشتر بر سقف هایی نصب می شود که امکان نصب توکار وجود ندارد اما در بعضی حالات هم به دلیل کانسپت معماری، می توان از این چراغ روکار بدون تاثیر نوع سقف، بهره برد. چراغ خطی روکار به دلیل نصب راحت تر، تعمیر و نگهداری سهل تر و تبادل حرارتی بهتر با محیط می تواند در هزینه های اولیه و جاری پروژه صرفه جویی کند.
چراغ خطی آویز
چراغ های خطی آویز نیز یکی دیگر از مدل های نصب چراغ خطی است. چراغ های خطی آویز بسته به مدل، می توانند نورشان را به یکی از حالت های ذیل منتشر کنند:
- مستقیم( تابش مستقیم به سطح کار)
- غیر مستقیم ( تابش غیر مستقیم به سطح کار)
- مستقیم/غیرمستقیم
چراغ های آویزی که دارای قابلیت تابش نور مستقیم/غیرمستقیم باشند می توانند نور عمومی فضا را به صورت غیر مستقیم و نور وظیفه ای سطح کار را به صورت مستقیم تامین کنند که این کار سبب آسایش بصری نیز می گردد.
چراغ خطی مگنتی
یکی از جدیدترین چراغ های موجود در بازار ایران، چراغ خطی مگنتی ( معروف به مغناطیسی یا آهنربایی ) است. این چراغ یک چراغ ماژولار است یعنی از یک ریل مگنتی تشکیل شده که چراغ های مورد نیاز به صورت آهنربایی به ریل می چسبند و می توان بسته به نیاز پروژه، از چراغ های متنوعی در یک ریل استفاده کرد. چراغ خطی مگنتی مزایای ذیل را به همراه دارد:
- قابلیت نصب توکار، روکار و آویز را دارد
- قابلیت نصب انواع چراغ های اسپات، مدیوم و فلود را دارد
- نصب و جابه جایی چراغ های داخل ریل بسیار ساده و بدون ابزار انجام می شود
- سطح ولتاژ پایین ریل باعث برق گرفتگی نمی شود ( 48v DC)
- انعطاف پذیری بالایی را به سیستم نورپردازی می دهد
- می تواند اکثر نیاز های یک پروژه نورپردازی را برطرف کند
مزایای چراغ خطی
چراغ خطی می تواند مزایای ذیل را به دنبال داشته باشد:
- قابلیت ساخت در طول و عرض های سفارشی
- قابلیت ساخت با دمای رنگ نورهای متنوع (منبع نور سفارشی)
- قابلیت ساخت در شکل های متنوع از جمله منحنی
- قابلیت هماهنگی حداکثری و تقویت کانسپت معماری
- قابلیت القای حس حرکت در مخاطب
- قابلیت القای حس پویایی و سیال بودن فضا با مدل های منحنی چراغ
- قابلیت امتداد چراغ از سقف به دیوار و کف ( باید با احتیاط انجام شود)
باور اشتباه
اغلب افراد فکر می کنند چون چراغ خطی از تکنولوژی ال ای دی بهره می برد، کاملا حرفه ای و بدون هر گونه عیب است اما اگر از هر وسیله ای در جای مناسبش استفاده نکنیم نه تنها مفید نخواهد بود بلکه می تواند آسیب زننده باشد. چراغ های دیفیوزر دار خطی معمول بازار، دارای ساده ترین شیوه کنترل درخشندگی یعنی استفاده از دیفیوزر هستند و دیفیوزر این چراغ ها در اغلب موارد، در معرض دید افراد قرار می گیرد.
درخشندگی زیاد چراغ های دیفیوزردار سبب خیرگی چشم انسان می شود و حس آزردگی، سردرد، حالت تهوع و ناخوشی را به دنبال خواهد داشت. بعضی از اهالی ساختمان سازی بدون کمترین دانش، از چراغ های مذکور در داخل ساختمان استفاده می کنند که این موضوع از دیدگاه حرفه ای، نه تنها سبب برتری نیست بلکه به دلیل ایجاد خیرگی، سرشار از ضعف و کاستی است.
در بسیاری از موارد نیز دیده می شود که افراد مذکور سعی دارند این چراغ را از روی سقف به روی دیوارها و حتی کف نیز امتداد دهند و استعداد شگرفشان را به رخ همگان بکشند، در حالی که اصلا به بهره بردار آن ساختمان فکر نمی کنند که باید این شاهکار را با آسیب های فراوان تحمل کند!!
از چراغ خطی دیفیوزردار که دیفیوزر آن در معرض دید قرار می گیرد، در داخل ساختمان، فقط می توان در مسیرهای گذر و فضاهایی که افراد بیش از 5 دقیقه نمی مانند استفاده کرد و یا با انجام محاسبات، این چراغ ها را در خارج از منطقه آزار دهنده نصب کرد ( که این موضوع را کمتر متخصصی می داند و به آن عمل می کند ).
فرصت یا تهدید
اگر از هر وسیله به درستی و در جای مناسب استفاده شود یک فرصت است و اگر برعکس آن باشد، می تواند به تهدید تبدیل شود.
بحث چراغ خطی نیز به همین صورت است، اگر از این چراغ به درستی و در جای مناسب استفاده شود می تواند زیبا، مهیج و کاملا دلنشین باشد و بالعکس اگر از این چراغ در جای مناسب استفاده نشود و به درستی نیز نصب نگردد می تواند به یک تهدید برای سلامتی انسان بدل شود. برای استفاده از نه تنها این چراغ ، بلکه استفاده از هر نوع چراغی باید دلیل فنی و منطقی پشت انتخاب باشد و گرنه صرفا از سر احساسات، نمی توان پروژه نورپردازی موفقی داشت.
نتیجه گیری
از روی عکس ها قضاوت نکنید! بسیاری از عکس های دنیای مجازی سرشار از اشکالات فنی در حوزه نورپردازی هستند با اینکه به ظاهر زیبا به نظر می رسند. باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که ما ساختمان ها را برای امنیت، رفاه و آسایش ساکنان آن می سازیم نه برای عکس گرفتن، درآمدزایی و آمارسازی!! پس خودمان را باید به جای مصرف کننده قرار دهیم و چند سال پس از سکونت را در نظر بگیریم که آیا بهره بردار پروژه راضی خواهد بود یا نه.
نویسنده : سعید صادقیان
ممنون که این مقاله را مطالعه نمودید! به پاس قدر دانی از شما، هر گونه سوالی راجع به این مقاله را در زیر عنوان کنید تا نهایتا پس از یک روز پاسخ دهیم
