لامپ ال ای دی و یا چراغ ال ای دی هم می سوزد که امری طبیعی است اما چرا برخلاف ادعای تولید کنندگان و یا فروشندگان که می گویند این محصول مثلا 50 هزار ساعت عمر می کند (حدود 13 سال با روزی 10 ساعت کار)، چراغ یا لامپLED خریداری شده بعد از چند ماه می سوزد؟
با من همراه باشید تا دو علت عمده این موضوع را برای شما شرح دهم.
لامپ ال ای دی و افت شار نوری
ماجرای سوختن چراغ یا لامپ ال ای دی معمولاً از افت شار نوری آن شروع می شود، یعنی مقدار شار نوری اولیه که بر روی محصول ذکر شده است، کم کم دچار افت می شود و تا جایی ادامه پیدا می‌کند که لامپ یا چراغ روشن نمی شود.
به طور کلی افت شار نوری و سوختن لامپ LED به دو عامل درونی و بیرونی وابسته است.
علل درونی
منظور از علل درونی افت شار نوری و سوختن لامپ ال ای دی، ذات و کیفیت درونی یک چیپ ال ای دی است.
منظور از چیپ ال ای دی، قطعات کوچک ال ای دی می باشد. کیفیت درونی یک چیپ ال ای دی به موارد ذیل بستگی دارد:
- کیفیت مواد اولیه آن
- تکنولوژی و کیفیت دستگاه های تولید چیپ ال ای دی
- کیفیت فرآیند تولید چیپ ال ای دی
علل بیرونی
علل بیرونی، شامل مواردی از لحظه ساخت چراغ و لامپ ال ای دی تا شرایط بهره‌برداری می‌شود. این عوامل به شرح ذیل است:
-
کیفیت طراحی چراغ یا لامپ LED
طراحی هیت سینک و بدنه چراغی که بتواند گرمای تولید شده چیپ های ال ای دی را به خوبی دفع نماید، چالشی همیشگی برای تولید کنندگان چراغ است.
هر گونه ضعف در طراحی و تولید هیت سینک و بدنه چراغ می تواند باعث کاهش عمر ال ای دی شود.
-
کیفیت فرایند مونتاژ چراغ یا لامپ
عواملی نظیر تکنولوژی مونتاژ، الکتریسیته ساکن موجود در بدن افراد و یا تجهیزات، کیفیت هوا و دمای سالن مونتاژ می تواند بر آسیب دیدن یا ندیدن چیپ ال ای دی در لحظه تولید لامپ و یا چراغ تاثیر بگذارد.
-
کیفیت شرایط تغذیه چیپ ال ای دی
تغذیه چیپ های ال ای دی به وسیله درایورها انجام می شود. تولیدکنندگان چیپ های ال ای دی، برای هر محصول خود مشخصات تغذیه الکتریکی را بیان می کنند که برای عملکرد مطلوب آن محصول، این شرایط ویژه باید دقیقاً ایجاد گردد.
هرگونه تخطی از شرایط اعلام شده برای تغذیه الکتریکی چیپ های ال ای دی، می تواند آسیب زننده باشد.
پس کیفیت درایور ال ای دی که بتواند شرایط را مطابق با گفته تولید کننده چیپ ال ای دی حفظ کند در عمر ال ای دی بسیار تعیین کننده است.
-
سیکل کاری
خواه ناخواه میزان خاموش و روشن شدن یک چراغ یا لامپ ال ای دی بر عمر آن اثر گذار است؛ زیرا در هنگام روشن شدن لامپ، استرس های گرمایی و الکتریکی به تک تک اجزای لامپ و چراغ وارد می‌شود که این استرس ها می تواند بر کاهش مقاومت عایقی و در نهایت کاهش عمر اجزا، اثر بگذارد.
-
دمای محیط
چراغ و لامپ ال ای دی، منابعی سرمادوست هستند یعنی هرچه محیط سرد تر باشد، کارکرد آنها بهتر می شود.
تولید کننده چیپ ال ای دی بر روی محصول خود نقطه ای را تحت عنوان نقطه اتصال تعیین می کند و مشخص می کند که دمای این نقطه نباید مثلاً از ۸۵ درجه سانتی گراد تجاوز نماید. (TJ=85)
فرض کنید در شرایط کار عادی لامپ ال ای دی، دمای اتاق ۲۵ درجه سانتیگراد بوده و دمای نقطه اتصال چیپ ال ای دی، ۷۰ درجه سانتیگراد می باشد. حال با افزایش دمای اتاق، دمای نقطه اتصال افزایش پیدا می کند و اگر از مقدار اعلام شده توسط تولید کننده بیشتر شود، قطعاً به ال ای دی آسیب وارد شده و عمر آن کاهش می یابد.
-
بهره برداری نا صحیح
اگر چراغ و لامپ LED که مخصوص فضای داخلی است در فضای بیرونی استفاده شود، نفوذ آب و گرد و غبار می تواند سبب آسیب به آن شود.
-
نگهداری
تمیز نکردن بدنه چراغ و لامپ از گرد و غبار و آلودگی نیز می تواند سبب کاهش تبادل حرارتی چراغ و لامپ ال ای دی با محیط اطراف خود شود و این امر سبب افزایش دمای نقطه اتصال می گردد و امکان صدمه دیدن چیپ ال ای دی وجود دارد.
حال متوجه شدیم که سوختن لامپ ال ای دی و یا چراغ ال ای دی فقط تابعی از زمان نیست، بلکه وابسته به کیفیت ساخت چیپ ال ای دی، کیفیت طراحی هیت سینک و بدنه چراغ و لامپ، کیفیت شرایط مونتاژ لامپ و چراغ، کیفیت اجزای الکتریکی محصول و شرایط بهره برداری می باشد.
اندازه گیری افت شار نوری
انجمن نورپردازی آمریکای شمالی IESNA، برای اینکه اندازه گیری افت شار نوری منابع ال ای دی برای تمامی تولید کنندگان، دارای یک نظم و چهارچوب باشد، استانداردی به نام LM80 را ارائه نمود که تحت شرایط آن می توان تعیین کرد که چه رابطه ای بین طول عمر و تغییر مشخصات یک منبع نور ال ای دی وجود دارد.
شرایط آزمایش
- طول زمان آزمایش ۶۰۰۰ ساعت است ( البته تا ۱۰ هزار ساعت قابل تمدید است).
- دمای محیط آزمایشگاه ۲۵ درجه سانتی گراد می باشد.
- دمای نقطه اتصال چیپ ال ای دی دائماً در حال کنترل است.
- اندازه گیری ها در سه رنج دمای نقطه اتصال چیپ ها انجام می شود.( معمولاً در ۵۵ درجه سانتیگراد و ۸۵ درجه سانتیگراد و یک دمای دیگر که می تواند پیشنهاد تولید کننده باشد)
نتیجه آزمایش ها مجموعه اطلاعاتی است که بیان می کند که چیپ ال ای دی تولید شده، چه مقدار افت شار نوری و چه میزان تغییر دمای رنگ نور مرتبط در مدت زمان آزمایش دارد.
L70 B10 @50000 یعنی چه؟
تولید کنندگان معتبر چراغ و لامپ ال ای دی برای جلوگیری از سردرگمی مصرف کنندگان، کدی را ارائه می‌دهند که بیانگر این است که پس از اتمام عمر مفید چراغ یا لامپ ال ای دی، چه اتفاقی برای آنها خواهد افتاد.
این کد به صورت عددی در جلوی حرف L و عددی مقابل حرف B می باشد.
عدد جلو حرف L نمایانگر درصد شار نوری باقیمانده پس از مثلا 50 هزار ساعت است.
عدد مقابل حرف B نمایانگر درصد خرابی چراغ و لامپ است.
L70B10@50000 یعنی پس از 50 هزار ساعت از کار کردن لامپ یا چراغ، 70 درصد شار نوری اولیه خود را حفظ می کند و 10 درصد لامپ ها یا چراغ ها، می سوزند و یا مشخصات فنی آنها (مثل شاخص نمود رنگ، دمای رنگ نور مرتبط ) تغییر می کند.
پایان عمر ال ای دی
پایان عمر لامپ ال ای دی به معنای سوختن یا ترکیدن قسمتی از لامپ یا چراغ نیست!! بلکه در مدارات داخلی ال ای دی، ممکن است اتصالاتی باز شوند و یا اتصال کوتاه گردند که این تغییرات قابل برگشت نبوده و باید چیپ ال ای دی تعویض گردد.
نویسنده : سعید صادقیان
ممنون که این مقاله را مطالعه نمودید! به پاس قدر دانی از شما، هر گونه سوالی راجع به این مقاله را در زیر عنوان کنید تا نهایتا پس از یک روز پاسخ دهیم
